कोरोना संकटमा सेना नै सहारा !

काठमाडौं – विपद् व्यवस्थापनमा नेपाली सेनालाई भरपर्दो संयन्त्रका रुपमा लिइन्छ । शीघ्र उद्धारका लागि हेलिकप्टरको प्रयोग होस् वा स्थल उद्धारमा नेपाली सेनाले महत्तवपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दै आएको छ ।

महाभूकम्पका बेला सेनाले निभाएको भूमिका होस् वा तराईको बाराका हावाहुरी पीडितको पुनःस्थापनाका लागि घर निर्माण गर्ने काम होस्, सबैमा सेनाको भूमिका स्मरणयोग्य छ । सेनामाथि अर्को जिम्मेवारी थपिएको छ, कोरोना भाइरसको विश्वव्यापी महामारीसँगै ।

सैनिक संयन्त्र सामान्य अवस्थामा मात्रै होइन, जटिल र कठिन कामलाई समेत सहजै फत्ते गर्छ । कोरोना भाइरसको महामारी व्यवस्थापन जटिल जिम्मेवारीभित्र समावेश छ । विश्वशक्ति राष्ट्र अमेरिका, युरोप, चीन लगायत देश कोरोनाको महामारीबाट गुज्रिरहेका छन् । निकट छिमेकी देश भारतमा कोरोना भित्रिसकेपनि फैलिन नदिन सरकारले कठोर कदम चालिरहेको छ ।

भारतसम्मै कोरोना भाइरसको संक्रमण देखाइसकेकाले सामान्य हुलचक्र्याइँले पनि नेपालमा कोरोना भाइरस भित्रिन सक्छ । नेपालमा हालसम्म १ जनामा मात्रै कोरोना भाइरसको संक्रमण देखिएको छ भने ती व्यक्ति समेत उपचारपछि निको भइसकेका छन् । सरकारी तथ्यांक अनुसार हाल नेपालमा कोही पनि कोरोना संक्रमित छैनन् । यो सुखद पाटो हो ।

कोरोना संक्रमित कोही छैनन् भनेर चुपचाप बस्नु पनि उपयुक्त हुँदैन । यही सत्यलाई मनन् गर्दै सेना सक्रिय भएको छ । सरकारी निर्देशन अनुसार सेनाले कोरोनाबाट बच्ने सामान्य सावधानीदेखि कोरोना संक्रमितको उपचारका लागि क्वारेन्टाइन निर्माणसम्मको व्यवस्थापनमा सक्रियता देखाएको छ ।

स्यानिटाइजर र मास्क उत्पादन

नेपाली सेनाले कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट बच्न महत्त्वपूर्ण मानिएको स्यानिटाइजर र मास्क उत्पादन सुरू गरेको छ । सेनाले भाइरसको संक्रमणबाट बच्न प्रयोग गरिने स्यानिटाइजरको नाम ‘स्वयम्भु’ दिएको छ । सेनाले आफैं स्यानिटाइजर र मास्क उत्पादन सुरू गरेको सेनाका प्रवक्ता सहायक रथी विज्ञानदेव पाण्डे जनाएका छन् ।

‘सैनिक संगठनभित्र प्रयोगका लागि स्यानिटाइजर उत्पादन सुरू गरिएको छ,’ प्रवक्ता पाण्डेले भने, ‘सेनाले मास्क समेत उत्पादन गर्न थालेको छ ।’ सेनाले सुरूमा आफ्नै प्रयोगका लागि उत्पादन गरेपनि सरकारले निर्देशन दिएमा बजारमा अभाव हुन नदिने गरी पनि उत्पादन गर्न सकिने सैनिक स्रोतले जनाएको छ । कोरोना भाइरसको त्राससँगै बजारमा स्यानिटाइजर र मास्कको अभाव देखिएको छ ।

एकान्त जंगलमा क्वारेन्टाइन निर्माण

सेनाले कोरोनाबाट बच्न मास्क र स्यानिटाइजर उत्पादन मात्रै गरेको छैन, संक्रमणको आशंका भएका व्यक्तिलाई राख्न क्वारेन्टाइन समेत निर्माण गरेको छ । सेनाले मोरङको टाँडीमा गाउँवस्तीबाट टाढा एकान्त जंगलमा क्वारेन्टाइन निर्माण गरेको छ । प्रदेश स्तरीय मानिएको क्वारेन्टाइनस्थलमा २ सय जनासम्म अट्न सक्ने क्षमता रहेको छ ।

प्रदेश १ सरकारले मोरङको टाँडी र सुनसरीको श्रीलंकामा १ हजार क्षमताको क्वारेन्टाइनस्थल बनाउने घोषणा गरेअनुसार नेपाली सेनाले क्वारेन्टाइन निर्माण गरेको हो । नेपाली सेनाको २ नम्बर बाहिनी धनकुटाका सहायक रथी यमप्रसाद ढकालले सेनाले आफूसँग रहेको टेन्ट, वेड लगायतका सामग्री प्रयोग गरी एकैदिनमा क्वारेन्टाइनस्थल तयार पारेको बताए । टाँडीस्थित नेपाली सेनाको सूर्यदल गणको परिसरभित्र करीब ४ विघा क्षेत्रफलमा क्वारेन्टाइन बनाइएको छ ।

देशभरको अवस्था हेर्दा नेपाली सेनाका ब्यारेक, गण, गुल्महरू एकान्त, जंगल किनार र खुला ठाउँमा हुन्छन् । कोरोनाविरुद्ध लड्न एकान्त बस्नुपर्ने भएकाले पनि सेनाको भूमिका र सहयोग प्रभावकारी हुनसक्छ । सेनाले आफूसँगै रहेको साधनस्रोतबाट एकैदिनमा २ सय जना अट्ने क्वारेन्टाइनस्थल निर्माण गर्नसक्ने क्षमता देखाएको छ । क्वारेन्टाइनस्थलमा नेपाली सेनाको स्वास्थ्यकर्मीको टोली समेत खटिने छ ।

कोरोना संक्रमित कोही नभएको अवस्थामा सेनाले देखाइरहेको सक्रियता पूर्व तयारी र सावधानी हो । कोरोना संक्रमित देखिएको र महामारीको रुप लिएको अवस्थामा देशभरका सेना सक्रिय भएर कोरोना विरुद्धको लडाइँलाई जित्न सकिने मानसिक तयारीमा सेना रहेको छ ।

सेनाको सहारा

विपद्का बेला सेनालाई भरपर्दो संयन्त्रका रुपमा नेपाल सरकार र सर्वसाधारण हेर्ने गर्छन् । १ वर्षअघि गत चैतमा बारा र पर्सा जिल्लामा आएको हावाहुरीबाट कतिपय गाउँमा सर्वसाधारण बेघर भए । हावाहुरीबाट २ दर्जन बढी सर्वसाधारणको मृत्यु भयो भने धेरै व्यक्ति घाइते समेत भए । तत्कालीन राहत र उद्धारमा त सेना खटियो नै, सरकारले सेनालाई पीडितको पुनःस्थापना गर्न घर निर्माणको जिम्मेवारी समेत दियो ।

नेपाली सेनाको आवास पुनर्निर्माण कार्यदलले १ सय दिनमा घर निर्माण कार्य पूरा गरेर ८६९ घर हस्तान्तरण गरेको थियो । पीडित परिवारका लागि २ कोठा, एउटा शौचालय र बरण्डा भएको व्यवस्थित घर बनाउने जिम्मा सरकारले सेनाले दिएको थियो । सेनाले गरेको हावाहुरी पीडितको घर निर्माण कार्यलाई सरकारले समेत प्रशंसा गरेको थियो ।

२०७२ वैशाख १२ गते आएको महाभूकम्पका बेला घरभित्र च्यापिएका व्यक्तिको उद्धार र उपचारमा समेत सेना सक्रियतापूर्वक खटिएको थियो । संकटमा सेनाले देश र जनताको सेवा गर्दै आइरहेको छ । वर्षौसम्म अलपत्र परेका विकास आयोजनामा समेत सरकारको निर्णय र निर्देशनका आधारमा सेनाले काम गर्दै आइरहेको छ । कोरोना विरुद्धको लडाइँमा समेत सेनाले कुशलता प्रदर्शन गर्ने विश्वास गरिएको छ ।