राष्ट्रिय कृषि गणना कार्यक्रम : नवलपुरमा कृषि चलन घट्याे
नवलपुर । राष्ट्रिय कृषि गणना कार्यक्रम अन्तरगत नवलपुरमा गरिएको स्थलगत तथ्याङ्कले कृषि चलन घटेको देखाएको छ ।
जिल्ला कृषि गणना कार्यालय नवलपरासी पूर्वकी कार्यालय प्रमुख रेनु घिमिरेले कृषि गणना कार्यको तथ्याङ्क सार्वजनिक गर्दै सो कुराका बारेमा जानकारी गराउनु भएको हो । ६ महीनाको अवधिमा दुई सयभन्दा माथि सङ्ख्यामा कृषि चलन घटेको पाइएको उहाँले बताउनुभयो । कृषि गणना कार्य जनगणनाको तथ्याङ्कलाई आधार मानेर गरिएको हो । जनगणनाका क्रममा नवलपुरमा कृषि चलनको तथ्याङ्क २५ हजार ८ सय ८१ थियो । तर , भर्खर सम्पन्न कृषि गणनाका क्रममा सो सङ्ख्या घटेर २५ हजार ६ सय ५५ भएको छ । यसरी हेर्दा २२६ ले घटेको देखिएको घिमिरेले बताउनुभयो । कार्यालय प्रमुख घिमिरेका अनुसार कृषि गणनाका क्रममा घट्नुको कारण बसाइसराइ र बजार क्षेत्रमा भइरहेको घर निर्माण कार्य हो । उहाँले भन्नुभयो – ‘पहाडमा बसोबास गर्नेहरू कतिपयको बजारमा पनि बसोबास रहेछ , जनगणनाको समयमा उनीहरु त्यहाँ गएका रहेछन् तर , कृषि गणनाको समयमा त्यहाँ बसोबास नभएको पाइयो । कावासोती लगायतका बजार क्षेत्रमा जनगणनाका समयमा केषि गरेका जमिनमा अहिले घर बने त्यसैले घटेको पाइएको हो । ’ केही पहाडी क्षेत्रमा कृषि कार्य घटेको पाइएको उहाँको भनाई छ । कावासोतीको बजार क्षेत्रमा पनि कृषि कार्य केही घटेको पाइएको उहाँले बताउनुभयो । सङ्ख्यामा
जिल्लामा कृषि फर्महरूको संख्या भने वृद्धि भएको छ । जनगणनामा ७५ रहेको संख्या अहिले बढेर १०० पुगेको घिमिरेले बताउनुभयो । वृद्धि हुनेमा आमा समूह कृषि समूहबाट सञ्चालित कृषि फर्महरू रहेको उहाँको भनाई छ । कृषि गणना कार्य अन्तरगत जिल्ला कृषि गणना कार्यालयले जिल्लामा कृषि चलन केकति घट्यो, बढ्यो ? मल बीउ सिँचाइबाट किसान सन्तुष्ट छन छैनन् जस्ता विषय हेर्ने त्यसबाहेकका अन्य तथ्याङ्क केन्द्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले नै निकाल्ने उहाँले जानकारी दिनुभयो । ‘कृषि गणनाका क्रममा गणकहरू किसानको घरघरमा पुग्दा मल बीउ समयमा पर्याप्त मात्रामा नपाएको सिँचाइको सुविधा नभएको किसानले गुनासो गरेको पायौँ । किसानले पाउने अनुदान वास्तविक किसानले नपाएको गुनासो समेत धेरै सुन्यौ । कतिपय किसान धेरै रुष्ट समेत हुनुभयो । ’ उहाँले भन्नुभयो – ‘कृषि गणनाले किसानहरू राज्यसँग सन्तुष्ट छैनन् भन्ने देखिएको छ । अब किसानमुखी कार्य गर्न सरकार लाग्न जरुरी देखिएको छ । ’
कृषि गणनाबाट जिल्लामा ३८ सय २९ घरधुरीको पूर्ण लगत संकलन भएको छ । जिल्लामा रहेको आठ वटा पालिकाको १५५ ओटा गणना क्षेत्रमा गरिएको लगत सङ्कलनबाट उक्त तथ्याङ्क आएको हो । गणकले भरेका प्रश्नावलीका आधारमा आउने सबै प्रकारका तथ्याङ्क आउन भने, केही महिना लाग्ने उहाँले बताउनुभयो । असोज मसान्तभित्र प्रारम्भिक र मंसिर मसान्तभित्र पूर्ण तथ्याङ्क आउने उहाँले बताउनुभयो । केन्द्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले उक्त विवरण प्रकाशन गर्ने उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
गत बैशाख ६ गतेदेखि जेठ १९ गते ४५ दिनसम्म गणकहरू घरघरमा पुगेर तथ्याङ्क संकलन गरेका हुन् । ५५ गणक र १४ जना सुपरीवेक्षक कृषि गणनाका लागि खटिएका थिए ।
नवलपुरमा आठ पालिकाहरूमा गणना क्षेत्र कावासोतीमा २४, देवचुलीमा २२ , गैँडाकोटमा २१ , मध्यबिन्दु २३ , विनयी त्रिवेणीमा २० , हुप्सेकोटमा १५ , बौदीकालीमा १३ र बुलिङटारमा १७ कायम गरिएको थियो ।
यस गणना यो पटकको सातौँ र संघीयता आएपछिको पहिलो हो । कार्यालय प्रमुख घिमिरेका अनुसार कृषि क्षेत्रको नीति निर्माण , योजना तर्जुमा , कार्यान्वयन , अनुगमन तथा मूल्याङ्कनका लागि देशलाई आवश्यक पर्ने आधारभूत तथ्याङ्कहरू प्राप्त गर्ने उद्देश्यका साथ कृषि गणना कार्य २०१८ सालदेखि १० – १० वर्षको अन्तरालमा केन्द्रिय तथ्याङ्क विभागले गर्दै आइरहेको छ ।
यसैबीच जिल्ला कृषि गणना कार्यालय बन्द गरिएको छ । कृषि गणनाको कार्य सम्पन्न भएसंगै जेठ ३१ गते मंगलबार ( हिजो ) देखि कार्यालय बन्द भएको हो । अब १० वर्षपछि पुनः कृषि गणनाका क्रममा कार्यालय खुल्ने छ ।
